С.Батбаатар "Хаан асар, аав ууландаа сүслэх үг" нийтлэлдээ ТЦ сонин анхлан гарснаас эхлээд нүдэнд харагдтал тодорхой сайхан бичсэн байна. Энэ 15 жилийн эхний тавд нь хувь зохиолоороо холбогдож, ил бус далд фронтод нь зүтгэж байсан мань мэтийн сэтгэлийг хөдөлгөж бас ч олон сайхан дурдатгал сэргээсэн нийтлэл болжээ. Нийтлэлийн сэтгэгдэлд үлдээсэн зурвасаа блогтоо тавьлаа.
Нийтлэлд олон хүнийг тун гарамгай дүрсэлсэн байна. Ялангуяа Ц.Энхтүвшинг үнэхээр сүрхий илэрхийлжээ 
. Олон сонингуудын эх бэлтгэдэг байх үед нэг оюутан залуу спортын сонин гаргаж байна гээд эхээ бэлтгүүлэхээр ирсэн юм. Тэр үед мань мэтээр эхээ бэлтгүүлэх олон алаг, адал явдалт, шар гэх сонингууд ирдэг байснаас харьцангуй хямдаар хийж өгөхийг зааварчлаад эрхэлж байгаа залуутай нь жаал ярилцлаа. Спортын тухай л бичих хүсэл сонирхолтой, түүнээс сонингоороо мөнгө олох нь юу л бол гэх. Тэр үед бараг өглөө бүрийн ярианд спортын сэдвээр сайн бичдэг хүн олох тухай яригддаг бөгөөд тэнд элдэв тайлан тавьдаг Ц.Батбаатарт гайгүй хүүхдүүд байх шиг байна, оюутан гэнэ, бэлтгүүлсэн эхээ авахаар ирэхээр нь уулзуулъя гэлээ. Мэдээж үүний өмнө сонины эхээс материалуудыг нь уншиж үзээд бас ч гайгүй бичлэгүүд байгааг анзааралгүй яахав. Ингээд ТЦ-н өрөөнд дагуулж орсон оюутан хүүтэй хожим сайн анд болох нээ сэтгүүл зүйн ангийн буюу мэргэжлийн, насаар бол маниас хоёр ах залуу байсан нь сэтгүүлч, спортын мастер Түвшээ байлаа.
Нээрээ манай Тунгаа ч шазруун шүү . 90-д онд мэдээллийн технологийн салбарт технологийн талаасаа мэргэжлийн гэж болох, бараг цорын ганц ч гэхэд буруудахгүй хувийн компани байсан нь Мэдээллийн харилцаа ХХК буюу өдгөөгийн Датаком юм. Тэднийхээс мэргэжлийн оператор нэгийг хэвлэлийн байгууллагад “урвуулж” авчраад улмаар ТЦ-тэй толгой холбуулчихсан буруутан, хэргийн эзэн хэнгэргийн цахиур нь мань, харин ТЦ-гийн “үнэнч фан” нь Д.Тунгалаг. Арван хуруугаараа дэлгэц харахгүй, гараа харахгүй бичдэг мэргэжлийн бичээч нартай уралдахад урд нь орно уу гэхээс хойно нь зогсдоггүй л хүн дээ. Тэгээд дээр нь алдаатай шивнэ гэж үгүй. Тухайн үед тооцуур ажлуулж үзээгүй арав гаран бичээчийг “чиний цэргүүд, сургаад ав, нэг ч хүн хаяж гээж болохгүй шүү, нөхөөр. За явж, цаадуултайгаа танилц” хэмээн Бал эрхлэгч маань хэлэхэд нь “за даа, тооцуураа ядаж асаачихдаг ганц хоёр оператор нэмж авья, гэхдээ хэнийг хаанаас сонгохоо би хүнээр хэлүүлмээргүй байна” хэмээн тохирч билээ. Ингээд хоёрын зэрэг бүсгүй Датакомоос сугалсандаа мэргэжил нэгтнүүддээ “хүний бэлтгэсэн боловсон хүчин хулгайлдаг залуу” хэмээн тоглоом шоглоомд холбогдоход хүрч билээ . Хожим нь компьютерын төвийн оператор, макетчингуудыг хэлтэс, сонингуудад хувиарлан тарааж сэтгүүлчидтэй цугт нь оффислуулахад Баагий “энэ хоёрыг манайд” гэсний нэг нь Тунгаа байж билээ.
М.Сугар-Эрдэнийг нийтлэлд мөн тун сайхан тодорхойлжээ. Мань оюутан байх үедээ л Сугарааг жаахан мэддэг байж. Олонтаа ч цугтаа “поезд тосож”, зах гарсан байх . Нэг л өдөр ТЦ-д ажилд орлоо, гайгүй газар биз гээд өрөөнд ороод ирж билээ. Советский спорт, Футбол/Хоккей, Спорт экспрессийн олон ч дугаар дамжуулж уншсан, цөөнгүй Жегуловский хуваан хүртсэн нэгэнтэй цугтаа ажиллана гэхэд сайхан байдаг юм билээ.
ТЦ-н далд фронтын төлөөлөгч нь А.Толя ах яах аргагүй мөн. Нөгөө намын тамга хэн сийлсэн гээд гардаг шиг сонины толгойг хийсэн хүн бол Толя ах юм. Тухайн үед тооцуурын үсэг фонтыг бид зурдаг байж. Текстэнд зохицохоос томруулаад сонины толгой хийхэд одоогийн график програмууд шиг гайхамшигтай хэрэгслүүд ч бага байж. Мөн мань хэдийн хэвлэлийн эх бэлтгэх мэдлэг чадвар ч хомс байж. Толя ах хэвлээд л, зураад л, сканнердээд л …
Макет дээр С.Батбаяр, Н.Батбаяр ТЦ-г яах аргагүй эхлүүлсэн. Мөн Д.Батцэнгэл, Д.Бат-Эрдэнийн хувь ч маш их бий. Энэ хэдийгээ ч “Та нарын насныхан гадаа лааз өшиглөөд, гудамж метрлээд эсвэл номынхоо араас өндийх завгүй, хичээлийн хажуугаар ажил олдохгүй, хармаа хоосон явж л байна. Гэтэл та хэд ажилтай бол ажилтай, цалинтай бол цалинтай байж өмнөхөө олигтойхон хийгээд сурчихгүй зураас үсэргээд торгуулж байх юм” мэтээр мань олонтаа “дарамталж” явсан дөө . Торгуулна гэдэг нь сонин алдаатай хэвлэгдэхэд ирдэг шийтгэл л дээ. Тухайн үед нэлээд ширүүн үздэг байлаа. Манайхан л хамгийн их өртөнө. Харин С.Батбаатар энэ тал дээр хамгийн нааштай, зөөлөн ханддаг дарга байлаа. Баагийг ямар нэг алдааг оператор эсвэл макетчинд оноож байхыг мань лав хамт ажилласан жилүүддээ санадаггүй. Техникийнхэн тэр бүр хүртдэггүй шагналын фонтоос Баагий л нөгөө хоёртоо хувиарладаг байлаа. Мөн мань хүн л нөгөө хоёроо сонингийнхоо дугаар бүрд нэрийг нь нийтлэж хөдөлмөрийг нь үнэлнэ, мөн хариуцлага онооно. Сонин дээр нэр нь гарна гэдэг үнэндээ нэр хүнд гэхээсээ илүүтэй маш их том хариуцлага байдаг юм. Муу сонин гарвал, алдаа байвал нэр бүхий хүнийг харна, харин дөмөгхөн үед хэн ч анзаарахгүй.
Цагтаа ТЦ-г толгойлж асан А.Баасандоржтой анх АЭ-тэй холбогдож, Шавь сургууль төгсөхөөс нь л гэмгүй сайхан нөхөрлөсөн. Манийг алсад зорих үед сэтгэлийн үгээ шүлэглэн илэрхийлж, нутгаа санахдаа уншиж яваарай хэмээн Баскагийн өгсөн хоёр номыг арав гаран жилд бишгүйдээ өвөртөлж унтсан даа, одоо ч хажууд минь байж л байна. Б.Цагаанбаатар гээд ёстой нэрэндээ таарсан цагаан залуу ТЦ-н хаалгаар орж ирэхэд “За та хоёр нас ойролцоо, сонирхол төстэй, хамт ажиллах улс байна. Биеэ биедээ тус болж, сайхан нөхөрлөөрэй” гээд дүү Цоодолыгоо танилцуулж байсан нь өдгөө тун тодорхой санагдаж байна. Мөн за чи одоо залуу хүн сурна аа, гаднаас хайхгүй, өөрийн хармаагаа ухна шүү гэж ирээд сонины макет дээр ч Цагаанааг чамгүй суулгасан санагдах.
Баагийгийн өгүүлсэн “олон хүний нэр дурдагдаж чадсангүй, тэднийг тоочно гэвэл энэ нүүр багадна” гэдэг ч үнэн юм. Нээрээ ТЦ-н ил далд фронтод энд дурдагдаагүй олон хүн холбогдоно.
Төгсгөлд нь, ТЦ-ийн халуун дулаан хамт олонтой эхнээс нь таван жил ойр дотно ажиллаж байсандаа сэтгэл хангалуун байдгаа дурсаад ТЦ-н өнөөгийн хамт олон, уран бүтээлчид болон урьд өмнө хүч хөдөлмөр, зүрх сэтгэл, оюун ухаанаараа хувь нэмэр оруулж байсан бүгдэд, дээр нь ТЦ-н үнэнч уншигчдад дахин “баярын мэнд хүргэж” эрүүл энх, сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөе!
Э.Жагдагдорж
Коумбиа хот, Мизури муж
